Lo nas e Lo manteu : doas novelas de Sent-Petersborg

Resumat

Gògol, que moriguet en 1852 a 43 ans, arrendut de junes, d’una vita facha de dobtes literaris mai religios, entre neurastenia e exaltacion sempre, escriguet Lo Nas en 1834, Lo Manteu, entre dos tres còps, quauquas annadas tardier.

Si Lo Nas, juec literari, dins lo biais fantastic de long de texte, a de que nos far rire e nos balha gran enveja de planher lo que tot d’un còp li manca çò que li servia per sentir mai sinar, Lo Manteu, òm l-i ritz en chena, a de que nos esmòure tant es retrach d’un esser a qu’un tot mai tots manquen, un paubre diable de vita essuercha que lo fantastic – sa tòrna – sus la fin vai venir venjar, far reparacion tan pauc sia a tant de miseria umana.

Essenciau ‘queu texte per la literatura russa. « Som tots sortits dau Manteu de Gògol », çò-ditz Torgueniev, mots que tòrna prener lo grand Dostoievsqui.

Veiqui çò que Gogòl disia de se-mesma : « An beucòp parlat sus ieu, mas degun a pas jamai definit mon esser vertadier, manca Poshquin. Me disia totjorn que degun escriveire sabia tan be far sentir la platituda de la vita, far ressortir tan fòrt la desconvenencia de l’òme vulgar, far espetar plen uelh totas las besilhs, los petits res que de costum nos eschapen. »

Jan-Peire Reidi nos balha ‘qui d’aquilhs dos textes – ente la vita sociala se juega en mala comedia – ‘na crana version lemosina, après aver revirat La Filha dau capitani de Poshquin que meritaria plan maitot l’edicion. Que ‘na lenga, literariament, viu de creacions soas e de reviradas.

Es de bon remarcar que lo Lemosin Danis Ròcha – que avia maitot publijat daus contes tradicionaus de chas nos dins ‘na plan bona lenga – reviret prumier en frances tota l’òbra de Tchecòv (emb la benediccion de l’autor) e Josep Migòt, autre Lemosin, de las novelas dau mesma Tchecòv en lenga nòstra.

D’ente tant d’interes lemosin per la literatura russa ?