L’eròi talhat

Resumat

L’Autor a pensat que seriá de portar al cartabèl, qu’es de son pensament contunhós, del país sieu e vòstre la memòria d’una tala pontannada excessiva, e, per çò far melhor, a causit de prene la pluma del romancièr, amb laquala crei, bensai per otrança d’ufana, de tirar a significacion marcanta lo teatre dels faches, en i fasent passar los personatges de l’istòria segon una intriga meditada e en n’ajustant qualques unes de son èime.

En fidelitat a çò qu’es de son estat ja pro afortit en òbras, podiá pas que servir amb la fama del país l’onor de son lengatge, amb d’aitan mai de passion recompensada que rencontrava entre las quintas de l’epòca lo nòstre Pèire Godolin, que faguèt montar, coma se sap, lo vulgar de Tolosa a l’auçada d’una lenga de grand naissença. Dins l’afar, deviá considerar que s’aqueste engenh patriotic aviá pro capitat sul camp de la poësia e d’una cèrta pròsa fantasiosa a tornar sos quartièrs de noblesa al mondin per descasença abastardit, lo terren demorava voide per son entrepresa pròpria, de contar d’aventuras amb aquel natural ajustat al roman que ne fasiá alara demostrança la lenga rivala de las ribas de Leire e de Sèina. Los perilhs de l’entrepresa aital concebuda, de motlar nòstre paraulís dins una pròsa qu’aguèt pas quand moment n’èra, l’an pas arrestat. Espèra de n’èstre grandmercejat, Mossens, entre vosaus que mantenètz de boca e de legida aquel tresaur al còfre de nòstra comuna verquièira.

Amb L’Eròi talhat, Robèrt Lafont bastís una ficcion istorica que sos fils se debanan a l’entorn de doas figuras a l’encòp enigmaticas e especialament portairas de sens divèrses : a la començança, la de Juli Cesar Vanini, lo « libertin filosòf » que, partit d’Itàlia (Taurisano dins las Polhas), finiguèt sa vida, aprèp de sejorns a Padoa, Venécia, París, Genoa e Londres, sul lenhièr de la plaça del Salin, a Tolosa, lo 9 de febrièr de 1619. E a l’abotiment, l’autra figura, tan pastada de mistèri e d’interrogacions, de l’Enric II de Montmorency, descapitat, se sap, dins la cort del dedins del Capitòli tolosan, lo 30 d’octòbre de 1632.

Trevat per l’« ombra del grand Godolin » – la preséncia del poèta mondin fa lo ligam secret mas essencial entre los protagonistas màgers del raconte e son quite autor – L’Eròi talhat emplega totas las armas de l’escritura narrativa per fin de nos acaminar dins l’espés sens nom e sens cara d’aquela succession d’istòrias dins l’Istòria. Jamai benlèu Robèrt Lafont èra pas anat tan luènh e tan prigond dins sa soscadissa sus l’endevenir de las personas a se batre al còr d’aquela « nuech ennegresida » traucada d’eslhauces qu’es la vida sociala e umana.

La Huguenote, version francesa de « L’Uganauda » dins L’eròi talhat